Chateau Amsterdam

bepaald geen luchtkasteel

Nu Amsterdam-Noord, het deel van de hoofdstad boven het IJ, aan het ontbolsteren is, kom ik er regelmatig. En niet alleen omdat deze voormalige rafelrand tegenwoordig op kruipafstand is van mijn nieuwe huis, mede met dank aan de twee pontjes die beide oevers van het water frequenteren. Opwindende nieuwe stadswijken verschijnen en oude bedrijfspanden worden gereanimeerd. Een en ander gaat gepaard met het ontstaan van nieuwe, en minstens vaak net zo tot de verbeelding sprekende horecaconcepten. En vooral dat laatste spreekt mij aan. Niet zelden zijn het juist ondernemers die het avontuur niet schuwen. Aan ‘spanning’ op de menu- en wijnkaarten gewoonlijk geen gebrek.

Ook Chateau Amsterdam heeft er ondertussen zijn tenten opgeslagen, een initiatief dat in 2017 gestalte kreeg toen vader en zoon Harrewijn (geef toe, ze hebben hun naam al mee) het idee kregen om samen te gaan werken met wijnboeren uit heel Europa ‘om met hun druiven verschillende wijnen te maken om zo de liefhebber te verbinden met de wondere wereld van wijn, midden in de stad – maar met een ode aan de Europese natuur’.

Vanzelfsprekend bezoek ik deze urban winery ook regelmatig. Je kunt er een smakelijke maaltijd genieten, hun wijnen zijn op zijn minst onalledaags te noemen, en niet onbelangrijk, ze worden met het jaar beter. Verderop in mijn bijdrage kom ik daar nog op terug.

Hoe dan ook, als ik naar de ‘overkant van het IJ’ ga, denk ik altijd terug aan mijn bezoek dat ik in 2014 aan Brooklyn, New York bracht. Destijds informeerde mijn driver of ik er bezwaar tegen had als hij het navigatiesysteem aanzette. ‘En of ik er wel zeker van was dat ik echt in dat stuk niemandsland moest zijn?’. Ook voor hem was het adres in Red Hook onbekend terrein. Eenmaal van de rondweg af doorkruisten we een kwartier lang een rafelrandlandschap. Verweesde fabriekscomplexen, braakliggend terrein, geknakte loodsen.

Op de opgegeven bestemming waren echter de recente inspanningen van een aannemer zichtbaar. Het oude pakhuizencomplex was een aantal jaar geleden opgeknapt, huisvestte een architectenbureau, een koffiebranderij en een van de drie wineries in Brooklyn. Toen ik Red Hook Winery (anno 2008) binnenstapte, zag ik dat de aannemer destijds nog een keer had mogen uitrukken. Op de muur was op anderhalve meter hoogte een streep gezet: ‘Sandy’ stond erbij geschreven. En op de onvermijdelijke wijntontafel lag een fotoboek Surviving Sandy. The superstorm that reshaped our lives. Meteen na het handen schudden en het verwerken van de verbazing (‘All the way from Amsterdam to visit us?’) maakte wijnmaker Christopher Nicolson het onderwerp van gesprek.

Toen in 2012 orkaan Sandy aan land kwam, zag het wijnbedrijf 90 procent van de zojuist gebottelde oogst weggespoeld worden. Maar Nicolson had zich er niet door laten ontmoedigen. De strijd tegen de elementen was hem bekend. In de winter vulde hij het tweede deel van zijn deeltijdbaan in: Nicolson was dan visser op de Beringzee. Samen met twee andere wijnmakers die in Californië werkten, maakte hij wijn van riesling, chardonnay, merlot, cabernet sauvignon en cabernet franc wijn. Nicolson: ‘We vonden het opvallend dat iedereen in New York vooral de mond vol had van wijnen uit Bordeaux, Bourgogne of Piemonte. Terwijl de staat New York de op twee na grootste wijnregio van het land is en ruim driehonderd wineries telt. We wilden de eigen wijn dichterbij de stad brengen. Daarvoor halen we de druiven met gekoelde trucks op bij telers op Long Island, een kleine twee uur hier vandaan. En voor onze riesling gaan we naar Finger Lakes’. Uit dat laatste kon ik opmaken dat werken met lokale ingrediënten in New York een heel ander lading had dan in Europa. Finger Lakes is tenminste zes uur rijden. Met deze spelregels zou theoretisch een Amsterdamse wijnproducent druiven kunnen halen in Bourgogne om daar hoofdstedelijke Chablis van te maken. Hoe dan ook, een en ander staat succes niet in de weg. Gekende New Yorkse zaken als Momofuku, DBGB en Per Se hebben Red Hook op de kaart.

‘Theoretisch’ noteerde ik, destijds nog niet op de hoogte dat het idee om iets dergelijks ook in Amsterdam te doen al gistte bij de Harrewijnen. Hadden zij toen ook al kunnen bevroeden dat zij ooit 200.000 flessen wijn zouden gaan produceren, tegenwoordig goed voor 15 procent van alle wijn die in Nederland gemaakt wordt?

Maar waar ze zich bij Red Hook nog ‘aan de regeltjes’ moesten houden (alleen druiven uit de staat New York) lossen tijdens het Europese oogstseizoen de koeltrucks druiven uit Duitsland, Frankrijk, Spanje en Italië bij Chateau Amsterdam. Onder andere riesling en chardonnay uit de Pfalz, garnacha uit Priorat, sangiovese uit Toscane en pinot grigio en garganega uit Veneto, sauvignon blanc en chenin blanc uit de Loire en mourvèdre uit Languedoc-Roussillon maken aan de oevers van het IJ voor de eerste keer kennis met elkaar.

En dat allemaal volgens een regel die hier tot huisregel is gepromoveerd: ‘Er zijn geen regels’. Hoe Amsterdams is dat…Aan de eeuwenoude tradities, comme il faut benaderingen en vastgeroeste dogma’s die in de wijnwereld opgeld doen, wordt met volle overgave gewrikt. Aldus worden Spaanse druiven met Franse en Duitse met Italiaanse tot onvergelijkbare blends gesmeed. Bovendien wordt er volop geëxperimenteerd met verschillende technieken. Natuurlijk wordt er gewerkt met amfora’s. Vanzelfsprekend worden er ook pet nats gemaakt.

Toegegeven, in den beginne was ik na het proeven van eerdere oogsten kritisch en besprak ik mijn bevindingen met de initiatiefnemers. En al is eigenwijsheid hen niet vreemd (anders had er überhaupt nooit een Chateau Amsterdam bestaan), doof bleken zij niet. Dat bleek bijvoorbeeld uit de 2022 oogst die zij voor beoordeling voor De Grote Hamersma hebben ingestuurd (zie hieronder). Na lezing daarvan zul je wellicht ook zelf concluderen dat een en ander naar meer smaakt. Komt dat even mooi uit dat deze conclusie past bij de ambities van Chateau Amsterdam. De komende twee jaar willen ze het merk nationaal verder schragen en uitbouwen. Maar er is nog een groter doel: Chateau Kopenhagen en Chateau Antwerpen zijn al te zien in de Harrewijnglazen bol…

Harold Hamersma